paflagonya kaya mezarları ve asarkale

2000 Yilı Çalışmalan

Samsun ili sınırları içinde 1J3-27 Temmuz 2000 tarihleri arasında gerçekleştirdiğimiz

Yüzey araştırması Prof.Dr. O. Bilgi başkanlığında Doç.,Dr. S. Atasoy, Dr. Şevket

Dönmez, Dr. L. Summerer, Arkeolog B. Gülkan ve Istanbul Universitesi stajyer lisans

öğrencisi, M. Türkteki'den oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirildi. Araştırmanın Kültür

Bakanlığı temsilciliğini Tokat Müzesi uzmanı E. Anaç yaptı. Bafra-ikiztepe kazıevi

ise araştırma merkezi olarak kullanıldı.

Kapıkaya

Bafra ilçesi'nin Kolay Beldesi yakınında, Kızılırmak Vadisi'nin doğu yakasında

yer alır (Harita). Çok dik ve yüksek bir kayalıktaki Kapıkaya adının, kapı şeklindeki boşluk

nedeniyle verildiği anlaşılmaktadır. Ayrıntılı incelemelerin yapılması için dağcılık

malzemeleri kullanarak tepeye tırmanmak gerektiğinden Kapıkaya daha sonraki çalışma

programlarında ele alınacaktır.

Asarkale

Asar kale-, Kolay Beldesi, Asar Köyü yakınında yer alır Kızılırmak'ın

batı kenarında, Bafra'yı Anadolu'nun iç kısımlarına bağlayan vadiyi kontrol için kurulmuş

kale tipi bir yerleşmedir  Halen ayakta kalmış ve kayalara oturtulmuş

savunma duvarları ile köşeli ve yuvarlak planlı kulelerin alt sıra taşlarının işçiliği, Asarkale'nin

ilk defa Helenistik Çağda iskan edilmiş olduğunu göstermektedir. Kalenin duvarlarının

üst sıra taşları arasında görülen tuğla örgüsü ise, Ortaçağ (Bizans) yerleşmesini

işaret etmektedir. Asarkale'ye nehir seviyesinden batıya doğru gittikçe dikleşen

bir yamacı takip ederek ulaşılır. Yamacın sonunda bir sur kapısı yer alır. Oldukça tahrip

edilmiş kapının, sadece ahşap kapı kanadının dönmesini sağlayan, kayaya oyulmuş

mil yuvası vardır  Teraslar halindeki Asarkale'de kayaya oyulmuş bir

sarnıç ile yine kayaya oyularak açılmış merdivenli bir yer altı geçidi göze çarpmaktadır

1 5 . Halen karayolu kenarında kalan bu geçidin ağzının gerçekte nehir kenarına kadar

inmekte olduğu anlaşılmaktadır.

Kaya Mezarlan

Asarkale civarında kayalara oyularak yapılmış mezarlar vardır.

a) Birinci mezar, Asarkale'nin kuzeyindeki dik yamaç üzerinde ve yol seviyesinden

oldukça yüksektedir. üçgen alınlığı ve beş sütunlu fasadı ile Pontos-Paphlagonia

kaya mezarlarının tipik bir örneğidir 1 6 .

b) ikinci mezar, Kızılırmak'ın doğu kıyısındaki dik kayalık üzerinde olup, dört sütunlu

ve üçgen alınlıklıdır.

c) Dört sütunlu üçüncü mezar ise Asarkale'nin güneyindeki kayalık üzerindedir.

Yol seviyesinden yine yüksekte olup, diğer iki mezar tipindedir

Fotograf :Arif Yüksel